Oruç Kalkandır

"Oruç kalkandır."

Bu söz, Resûlullah'tan (s.a.v) değişik vecihlerden rivayet edilmiştir. Bunu Sahîhayn Ebû Hüreyre'den (r.a) rivayet eder.1 İmam Ahmed de şu ziyade ile tahrîc eder:

"Oruç kalkandır ve cehenneme karşı kale içinde kaledir.”2

Osman b. Ebü'l-Âs, Resûlullah'tan (s.a.v) şöyle rivayet eder:

"Oruç, cehenneme karşı kalkandır, tıpkı sizin savaşta kullandığınız kalkan gibi. "3

Câbir de (r.a) Resûlullah'ın (s.a.v) şöyle buyurduğunu rivayet eder:

“Rabbimiz Azze ve Celle şöyle buyurur: Oruç, kulun cehenneme karşı korunduğu bir kalkandır.”4

Ahmed ve Nesâî, Ebû Ubeyde'den (r.a) Resûlullah'ın (s.a.v) şöyle buyurduğunu rivayet eder:
“Oruçlu (onu bunu çekiştirerek) sevabını gidermediği sürece oruç kalkandır”5

Hadiste geçen "sevabını gidermedikçe" sözünden kastedilen kötü söz ve benzeri şeylerdir. Nitekim Sahîhayn'de Ebû Hüreyre'den (r.a) rivayet edilen hadis-i şerifte Resûlullah (s.a.v) şöyle buyurur:
"Oruç kalkandır. Oruçlu olduğunuz gün kötü söz söylemeyin, cahillik yapmayın. Biri kendisine söverse, 'Ben oruçluyum' desin."6

Seleften biri şöyle der: Onu bunu çekiştirmek orucun sevabını giderir, istiğfar da orucu onarır. Sevabı gitmiş bir oruç ile kalmak istemeyen kişi buna dikkat etsin!

Ibnü'l-Münkedir der ki: Oruçlu kişi, gıybet yaptığı zaman orucunu parçalamış olur. istiğfar edince de onu onarmış olur.

Taberânî, Ebû Hüreyre'den merfû olarak şöyle rivayet eder:

‘Oruç, onu parçalamadığınız takdirde kalkandır.

'Onu parçalayan şey nedir?' diye sorulunca,

'Yalan ve gıybet' diye karşılık verdi.”7

Kalkan; kişiyi koruyan şeydir. Kalkan, savaşta kişiyi darbelerden koruduğu gibi, oruç da dünyada sahibini günahlara karşı korur. Tıpkı şu âyet-i kerimede buyrulduğu gibi:

"Ey iman edenler! Oruç sizden önce gelip geçmiş ümmetlere farz kılındığı gibi size de farz kılındı. Umulur ki korunursunuz."8

Oruç kişi için dünyada günahlara karşı kalkan olunca, âhirette de cehenneme karşı kalkan olmuş olur. Eğer dünyada iken günahlara karşı kalkan durumunda olmazsa, âhirette de cehenneme karşı kalkan olamaz.

İbn Merdûye, Hz. Ali'den (r.a) merfû olarak şöyle rivayet eder:

"Allah Teâlâ, Zekeriyya oğlu Yahya'yı (a.s) Isrâiloğulları'na beş kelime ile gönderdi..."

Hadiste şu ifadeler de vardır:

"... Allah Teâlâ sizlere oruç tutmanızı emir buyuruyor. Bunun misali şuna benzer: Bir kişi düşmanının üzerine yürüyor ve kalkanını da yanına almıştır. Düşman hangi taraftan gelirse gelsin korkmaz."

Bu hadis başka bir vecihten de Hz. Ali'den mevkuf olarak rivayet edilmiştir. Bu rivayette şu ifadeler yer alır:

"Orucun misali şuna benzer; insanlar, silâhlarını çekerek adamın birine saldırırlar. Ancak (kalkanı bulunduğu için) düşman silâhlarının adama asla erişemediğini anlarlar. İşte oruç da böyle bir kalkandır.”9


1 Buhârî, nr. 1894; Müslim, Sıyâm, 162 (nr. 1151); Ibn Hibbân, es-Sahih, nr. 3416, 3417.
2 Ahmed, el-Müsned, 2/402; Taberânî, el-Kebîr, nr. 7607.
3 Ibn Mâce, Sıyâm, 1 (nr. 1639); Nesâl, Sıyâm, 43 (4/167); Ahmed, el-Müsned, 4/22; Ibn Hibbân, es-Sahîh, nr. 3649.
4 Ahmed, el-Müsned, 3/396; Heysemî, ez-Zevâid, nr. 5077.
5 Nesâî, Sıyâm, 43 (4/167); Ahmed, el-Müsned, 1/195, 196; Dârimî, es-Sûnen, 2/15.
6 Buhârî, nr. 1894; Müslim, Sıyâm, 163 (nr. 1151); Ibn Hibbân, es-Sahîh, nr. 3416, 3417.
7 Heysemî, ez-Zevâid, nr. 5012. Heysemî, bunu Taberânî’nin Evsafında rivayet ettiğini belirtir.
8 Bakara 2/183.

(İbn Receb el-Hanbelî, Hadislerle İlim ve Hikmet)